Sınır ve kurallar, çocuğun davranışlarını şekillendiren; farklı ortam ve durumlarda nasıl davranması gerektiğini çocuk için anlaşılır kılan yapılar sistemidir.
Sınır ve kurallar neden gereklidir?
Çocuklar kurallarını ve yapısını bilmedikleri çevrede doğarlar. Bu anlamda nasıl davranacaklarına ilişkin belirli bir yapıya ihtiyaç duyarlar. Çünkü toplumda kurallar vardır. Sınırlar çocuğun gelişimsel özelliklerine göre konmalı ve yaş ilerledikçe yeniden düzenlenmelidir. Sınırlar gerektiğinde değişebilir ve esnek olmalıdır. Sınırlara uymanın önemi çocuklara aileleri tarafından net ifade edilmelidir. Bir davranışı neden yapması gerektiği ve sonucunun nasıl olmadı gerektiği net ve kısa ifadelerle çocuğa açıklanmalıdır. Eğer uygunsa sınırlar her zaman çocuk ile birlikte; onun istek ve ihtiyaçları da göz önünde tutularak konulmalıdır. Sınırlar, kurallar belirtilirken unutulmamalıdır ki çocuğun kişiliğine ya da duygularına değil davranışlarına sınır konulmalıdır. Anne-Babanın ve diğerlerinin sınır ve kuralları uygulamada tutarlı olması oldukça önemlidir.
Sınırların çeşitleri nelerdir?
Katı sınırlar: Bu sınırlar yalnızca anne ve babanın istek ve beklentileri doğrultusunda belirlenen; çocuğun ihtiyaçları, istek ve söz hakkının olmadığı; genellikle yaşa göre değişmeyen ya da uygun bir şekilde değiştirilemeyen; çocuğun uymakta zorluk yaşadığı ve oldukça kısıtladığı; çocuğa ifade alanı tanımayan; genellikle sonuçları ağır olan sınırlardır.
Geçiren-Esnek Sınırlar: Bu sınırlar çocuğa net bir çerçeve çizmeyen; sanki çocuk kendi başına istediğini yapabilir izlenimi veren; kimi durumlarda tutarsız, belirsiz tepkilerin alındığı; çocuğun yaşı ve dönemi için olması gereken sınırların dahi konulmadığı ya da uygun olmayan sınırların belirlendiği; çoğu zaman çocuğun aile içinde değil ama aile dışında çocuğun sorun ve sıkıntı yaşamasına yol açan sınırlardır.
Uygun sınırlar; çocuk ve ebeveynlerin eğer uygunsa ortak kararını içeren; her iki tarafın dinlendiği; nedeni-nasıl olacağı ve sonucu belli; hem belirlenen sınırda hem de ebeveynler arasında tutarlı bir şekilde uygulanan; çocuğu zorlamayan, sıkmayan; çocuğun mizacını da düşünen; yaşa uygun ve yaşla birlikte değişebilen; gerektiğinde tartışılabilen bir yapıda olmalıdır.