RORSCHACH TESTİ (MÜREKKEP LEKESİ)
İsviçreli psikiyatrist Hermann Rorschach tarafından düşünce bozukluklarının tetkini yapmak için geliştirilmiştir. 10 karttan oluşur her kartta farklı mürekkep lekesi vardır. Sözel bir testtir ve zaman sınırlaması yoktur. Psikoanalitik bir kişilik testidir her ne kadar düşünme bozukluklarının tetkiki amacıyla ortaya çıksa da günümüzde hala sıklıkla kullanılan ve kişinin ve kişiliğin ana dinamiklerini analiz etmek amacıyla Psikiyatristler ve terapistler tarafından kullanılan bir testtir. Bazen bir psikoterapinin başlangıcında terapi rotasını çizmek ve kişiliğin doğasını daha iyi anlayabilmek için bazen de terapi tıkandığı noktalarda yine klinisyen kararı ile kullanılabilmektedir. Terapiste oldukça zengin bir malzeme sunar ancak kişinin karakterini tam anlamıyla çözmez. Uygulayıcının psikodinamik kuramlara hakim olması testin yorumlanmasında bilgisi, uzmanlık alanı ve tecrübesi kadar önemlidir. Nevrotik ve psikotik yapılanma ile ilişkili terapiste fazlaca malzeme sunan en ilginç testlerden biridir.
Kimlere uygulanır ?
7-70 yaş arası görebilen herkese uygulanır. Tüm ruhsal bozuklukların yanı sıra, çocuklara, yaşlılara, alzheimer hastalarına, suçlulara ve ordu içerisinde askerlere uygulanabilmektedir.
TAT (TEMATİK ALGI TESTİ)
Kişinin baskın dürtüleri, çatışmaları,duyguları, saplantıları, düşünceleri ve kişiliği hakkında daha detaylı bilgi sahibi olmak adına kullanılan bir testtir. Kişinin söylemek istemediği veya çoğu kez farkında olmadığı bastırılmış eğilimlerini ortaya çıkarması açısında klinik değerlendirmede destekleyici rolü olan bir yöntemdir. 4 yaşından büyük çocuklara ve yetişkinlere uygulanabilir. Test materyali olarak farklı formlarda resimler kullanılır resimler bilindiği gibi hayal gücünü harekete geçirir ve resimler üzerinden çocuk veya yetişkinden hikaye yaratması istenir.
Tat mutlaka Rorscahach testi ile desteklenmelidir. Yine testi uygulayan kişinin tecrübeli bir klinisyen olması ve klinik gözlem ve çocuk ile çalışıyorsak aileden alınacak detaylı anamnez ile desteklenmesi gerekir.
MMPI (MİNNESOTA ÇOK YÖNLÜ KİŞİLİK ENVANTERİ)
1930’lu yılların sonu 1940’lı yıllarda psikiyatristler ve klinik psikologlar bireysel görüşmeler ile tanılama yaparken MMPI gibi objektif bir teste ihtiyaç duymuşlardır. Amerika’da 1950’lilerde Türkiye’de ise 1970 yılında hastanelerde psikiyatrik tanısı olan ve olmayan hastalara uygulanmıştır. Testin amacı, hastanın değerlendirilmesi yani tanı konmasıdır. hastalığın şiddetinin ölçülmesi, tedavi sonrası hastalığın şiddetinde görülen değişimin belirlenmesinde kullanılmaktadır. Klinisyen tarafından test uygulanacak kişinin ön görüşmesi yapılarak uygulama kriterlerini karşılayıp karşılamadığına bakılır.
Günümüzde kullanımı
- tanısal değerlendirmede,
- fiziksel rahatsızlıklara eşlik eden psikolojik sorunları tanılamada,
- terapi öncesi ön değerlendirmede,
- adalet sisteminde suçlulara,
- güvenlik açısından risk taşıyan işlerde personel seçmek için ( nükleer santral, polis, asker, güvenlik görevlisi, pilot vs.),
- şirketlerde personel alımları,
- çift ve aile danışmanlığında,
- depresyon, anksiyete, şizofreni, tssb vb. ruhsal bozukluklar
En az ilkokul mezunu, zeka düzeyinin normal sınırda olması, 16 yaş ve sonrasına uygulanabilmektedir.Uygulama esnasında kişinin yorgun, uykusuz, ajite, ağır depresyon, mani, yoğun öfke ve demans (bunama) olmaması gerekmektedir.
WISC-IV ÇOCUKLAR İÇİN ZEKA TESTİ
WISC-R testinin revize edilmiş versiyonudur. Bireysel olarak 6 yaş 0 ay ile 16 yaş 11 ay yaş aralığı çocukların bilişsel yeteneklerini ölçen klinik ölçme aracıdır. Belirli bilişsel alanlardaki zihinsel işlev görmeyi temsil eden alt testlerden oluşur, alt testlerden elde edilen dönüştürülmüş puanlar ile genel zihinsel yeteneği temsil eden dönüştürülmüş puanların hesaplanması sonucu değerlendirme yapılır.
Testi uygulayan psikoloğun tecrübeli olması ve belli etik ilkeler çerçevesinde kalabilmesi önemlidir. Scorlar yalnızca çocuğu takip eden hekim ve klinisyen ile paylaşılır. Aile ile genel çocuğun zorlandığı alanlara ilişkn önerilerin düzenlendiği bir rapor sunulmalıdır. Uygulayıcı sorumluluklarında belirtilen maddelere bağlı kalınmalı mümkünse yüksek lisans düzeyinde bir psikoloğun uygulamasının daha sağlıklı olacağı açıkça bildirilmiştir.
Uygulama kararı detaylı öykü ve klinik değerlendirme sonrası gerek duyulan veya şüphelenilen durumlarda ya da çoğu kez hekim yönlendirmesi ile verilmektedir.
WISC-R WECHSLER ÇOCUKLAR İÇİN ZEKA TESTİ
6-16 yaş arası çocuklarda zeka bölümü puanını ölçmek için geliştirilmiştir. 5 sözel 5 performans olmak üzere 10 alt testten oluşur. bunlara ek olarak bir sözel bir performans 2 yedek alt test bulunmaktadır hepsinin tek oturumda uygulanması gerekmekte test toplamda 1.5 saat sürmektedir. Bireysel bir testtir her alt testin soruları yönergelere sadık kalarak çocuğa yöneltilir ve cevaplandırması istenir.
sözel alt testler
- genel bilgi
- benzerlikler
- aritmetik
- sözcük dağarcığı
- yargılama
- sayı dizisi
performans alt testler
- resim tamamlama
- resim düzenleme
- küplerle desen
- parça birleştirme
- şifre
- labirentler
Ülkemizde güvenirliği ve geçerliliği en yüksek zeka testidir. Her alt test farklı bir yeteneği ölçmek amacıyla tasarlanmıştır. Tecrübeli ve uygulayıcı sertifikasına sahip bir klinisyen tarafından yapılması oldukça önemlidir. Elde edilen puanların klinisyenin gözlemi ile birleşmesi ile ancak doğru psikopatoloji tespit edilip uygun yönlendirme ve önerilerde bulunulabilinir. Zeka bölümü skorları sadece talep eden psikiyatristler, çocuk doktorları, kayıtlı olduğu okul yönetimi ile gizlilik ilkesi esas alınarak paylaşılmaktadır.
- üstün yetenekli çocukların belirlenmesi
- zeka geriliği olan çocukların belirlenmesi
- dikkat eksikliği, özel öğrenme güçlüğü, disleksinin saptanması amacıyla kullanılmaktadır.
MOXO d-CPT DİKKAT TESTİ
6-12 yaş ve yetişkinler için geliştirilmiş olup DEHB Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu tanısına yardımcı olan bilgisayar ortamında kısa sürece uygulanan bir testtir. Çocuk formu yaklaşık 15 dk genç-yetişkin formu ise 18 dk civarı sürmektedir.
Klinik değerlendirme sonrası testin sonuçlarına başvurulabilir. Uygulaması pratik bir test olmakla beraber verdiği sonuçlar çocukların tanısal değerlendirmesinde ve performansının geliştirilmesinde yardımcı olmaktadır.
- çaba göstediği halde derslerde başarılı olamayan,
- küçük yaştan beri hareketli olan sık yaralanan ve kaybolan,
- günlük rutinlerinde ve sınavlarda zaman sorunları yaşayan,
- ödevlerini ve sorumluluklarını planlamakta zorluk çeken,
- olay/durum ve kişilere ani ve kimi zaman fazla tepki veren,
- dikkatini sürdürmekte güçlük çeken çocuklara uygulanabilir.
- normalden daha sık ev , iş ve partner değiştiren,
- unutkanlık problemi ile mücadele eden,
- sık sık kaza yapan,
- iş hayatında beklenen performansı gösteremeyen,
- yoğun dikkat gerektiren işlerde çalışan yetişkinlere uygulanması faydalı sonuçlar vermekte ve uygun yol haritasını çizmek adına yararlı olmaktadır.
CATELL 2A / CATEL 3A
2A , 2B, 3A olmak üzere üç formu vardır 4-7 /7-14 ile 14 yaş üstü bireylere uygulanana test bir zeka ve performans ölçeğidir. 4 alt testten oluşur toplam 46 madde vardır her testin kendisine özgü süresi ve yönergesi vardır. uygun yaş grubuna göre verilen formların belli süre aralığında doldurulması beklenir.
AGTE (Ankara Gelişim Tarama Envanteri)
0-6 yaş arası çocuklara gelişimsel değerlendirme yapmak amacıyla uygulanan bir testtir. Anneye veya bakım veren kişiye yöneltilen sorular ile çocuğun; dil gelişimi, bilişsel becerileri, küçük ve büyük kas gelişimi, sosyal gelişimi ve öz bakım becerileri konusunda bilgi sunar.
METROPOLİTAN OKUL OLGUNLUĞU TESTİ
4-6 yaş arası çocuklara uygunan ve çocukların okula hazır olup olmadıklarını yordayıcı bir testtir. testin sonucunda çocuğun okul için gereken psikolojik ve akademik olgunluğa ne düzeyde hazır olup olmadığı hakkında sağlıklı bilgi verir. kelime anlama,cümleler, genel bilgi, eşleştirme, sayılar, kopya etme’den oluşan 6 alt test ve 100 maddeden oluşur.
GESELL GELİŞİM FİGÜRLERİ TESTİ
1-7 yaş arası çocuklara uygulanır. kolaydan zora doğru sıralanmış 9 geometrik şekilden oluşur süre sınırlaması yoktur. Çocuktan bu şekilleri çizmesi istenir silgi verilmez , testin sonucunda çocuğun ortama zihin yaşı ortaya çıkar.
PEABODY RESİM KELİME TESTİ
2,5- 18 yaş arasına uygulanır bireysel bir testtir tek oturumda uygulanır. Çocuğun dil gelişimini ölçmek amaçlı uygulanır. 50 karttan oluşur her kartta 8 resim bulunur bireyden kartın her iki yüzündeki 4 resimden isteneni göstermesi beklenir süre sınırı yoktur.
GOODENOUGH – HARRİS (BİR İNSAN ÇİZ TESTİ)
7,8 – 9 yaş arası çocuklara uygulanır. Test materyali boş bir kağıt ve kalemdir. zaman sınırlaması yoktur yönerge açık ve nettir. zekayı ölçmek amacıyla geliştirmiş bir performans testidir. Klinisyen tarafından çocukla iletişime geçmek, çocuk hakkında bilgi edinmek amacıyla terapinin başlarında kullanılabilmektedir.
PORTEUS LABİRENTLERİ TESTİ
7,6 – 14 yaş arası bireylere uygulanan bireysel bir zeka testidir. Genel yeteneği belirlemek amacıyla kullanılır 12 labirentten oluşur süre sınırı yoktur. Çocuğun labirentlerdeki çıkış yolunu bulması amaçlanmaktadır.
FROSTİG GÖRSEL ALGI TESTİ
4 – 8 yaş arası çocuklara uygulanır ve toplamda 50-60 dk. sürer. Çocuklarda görsel algı problemlerini ve derecesini saptamak amacıyla kullanılır. Özellikle özel öğrenme güçlüğü olan çocuklara uygulanır. 5 boyutla görsel algıyı değerlendirir. 1. el-göz koordinasyonu 2. şekil-zemin ayrımı 3. şekil sabitliği 4. mekan-konum algısı 5. mekan ilişkilerinin algısı.
BENDER GESTALT GÖRSEL MOTOR ALGILAMA TESTİ
5 yaş 6 ay ile 10 yıl 11 aylık çocuklara uygulanan zeka geriliği, afazi, organik beyin hasarları, psikozları saptamaya yönelik bir testtir. 9 karttan oluşur 1 boş kağıt kurşun kalem ve silgi test materyallerini oluşturur. Çocukların görsel motor işlevlerini görmek ve organik beyin hasarlarını saptamak amacıyla uzman kişilerce uygulanmalıdır.
BENTON GÖRSEL BELLEK TESTİ
8 yaş ve üzeri bireylere görsel mekansal belleği ölçmek amacıyla kullanılır. Test C,D,E,F,G formlarından oluşur. C,D,E formları çizim, F,G formları ise gösterme şeklinde uygulanır.
BEİER CÜMLE TAMAMLAMA TESTİ
Testin A ve B formu bulunur A formu 8-16 yaş arası bireylere uygulanırken B formu 16+ yaşlara uygulanır. A formunda 56 B formunda 67 eksik cümle vardır ve bireyden eksik cümleleri tamamlaması istenir. Projektif bir testtir bireylerin tutum ve duygularının incelenmesinde klinisyene tedavi planını hazırlarken yardımcı olur. Özellikle fazla konuşmaya açık olmayan ergenlerde bilgi edinmek amacıyla kullanılır. Kişi cümleler ile hem içinde bulunduğu durum hem de iç dünyası hakkında fazlaca bilgi verir.
LUİSA DÜSS PSİKANALİTİK ÖYKÜ TESTİ
10 öyküden oluşur öyküler kendi sırasında verilir ve çocuklardan öykünün devamı niteliğinde olacak soruyu yani öykünün sonunu tamamlayacak cevap beklenir. öyküler çocukların anlayabileceği ve ilgi duyacağı şekilde hazırlanmıştır. Öykü sırası şu şekildedir. Kuş öyküsü, kuzu öyküsü, cenaze öyküsü, korku öyküsü, fil öyküsü, yapılmış eşya öyküsü, anne baba ile gezinti öyküsü, haber öyküsü, fena rüya öyküsüdür. Belirlenmiş normal ve anormal yanıtlar bulunmaktadır. Klinisyen psikodinamik kurama hakim ve tecrübeli ise çocuk hakkında öyküler üzerinden oldukça fazla bilgi edinecektir.